انواع میلگرد و کاربردهای آن‌ها
میلگردها (آماتور) سازه‌های فولادی هستند که در سازه‌های بتنی برای افزایش مقاومت بتن استفاده می‌شوند و به میلگردهای فولادی شهرت دارند. میلگردها برای مسلح کردن بتن به‌دلیل افزایش مقاومت کششی بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استانداردهای تولید میلگرد در کشورهای مختلف متفاوت می‌باشد. هر استانداردی طبقه‌بندی‌های مخصوص خود را دارد. صنعت فولاد پیشرو در ایران، ذوب آهن اصفهان می‌باشد که استاندارد آن مطابق با استاندارد روسی است.
تنوع و استاندارد قطر میلگردهای کارخانه ذوب آهن اصفهان نیز با سیستم روسی مطابقت دارد. حداکثر قطر میلگردهای تولید شده در کارخانه ذوب آهن اصفهان 40 میلی‌متر می‌باشد.
برای اجرای پروزههای بزرگ، خرید میلگرد از ذوب آهن اصفهان مرسوم است.
مشخصات مکانیکی میلگردها
کاربرد عمده میلگردها در بتن‌ریزی و مسلح کردن بتن می‌باشد. همانطور که اشاره کردیم طبقه‌بندی رایج در سطح ایران با استاندارد روسی مطابقت دارد.
1. میلگردهای صاف (Ai)
این میلگردها صاف و بدون آج می‌باشد. این میلگردها برای آهنگری، تغییر شکل و همچنین عملیات جوشکاری مناسب می‌باشد و به‌طور کلی به‌عنوان یک میلگرد داکتیل شناخته می‌شود. عوامل مختلفی قیمت میلگرد ساده را تحت‌شعاع قرار می‌دهد.
2. میلگرد سخت با آج ساده (A2)
نیمهخشک یا ترد و نیمه‌نرم می‌باشد. این نوع برای عملیات ساختمانی و خصوصا خاموت زنی مناسب می‌باشد. عملیات جوشکاری روی آن به سختی صورت می‌گیرد. توصیه می‌شود از عملیات جوشکاری روی آن پرهیز شود.
3. میلگرد سخت با آج‌های پیچیده (A3)
به‌عنوان میلگرد خشک معروف است. برای آهنگری و تغییر شکل‌های زیاد با زوایای تند مناسب نیست. به هیچ وجه عملیات جوشکاری روی آن مجاز نمیباشد.
4. میلگرد سخت با آج پیچیده (A4)
آج‌های دوکی شکل دارند. یک نوع از آن‌ها به آجدار مرکب معروف است. در طراحی و ساخت تمام انواع سازه‌های ساختمانی، بتن آرمه به جز دیوارهای برشی ویژه و قاب‌ها خمیشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
شکل ظاهری میلگردهای A2 و A3
در طراحی‌های پی ساختمان از میلگردهای طولی A3 و در قسمت‌های عرضی از میلگردهای A2 استفاده می‌شود. روش شناسایی آن‌ها نوع آج آن‌ها می‌باشد. در A3 آج‌ها به‌صورت ضربدری می‌باشد و در A2 آج‌ها منفرد هستنند. در میلگرد A2 آج‌ها به‌صورت موازی می‌باشند ولی در A3 به صورت هفت و هشت هستند.
خواص مکانیکی میلگردها
حداکثر نیرویی که به میلگرد وارد می‌شود و آن را دچار تغییر شکل نمی‌کند تنش تسلیم گفته می‌شود.
اگر مقدار نیرو افزایش یابد، میلگرد به حالت اولیه بر‌نمی‌گردد و برای همیشه تغییر شکل می‌دهد.
در همه طراحی‌ها ملاکی که برای انتخاب میلگرد در نظر می‌گیرند مقدار تنش تسلیم آن می‌باشد. تنش تسلیم یکی از خصوصیت‌های مهم برای میلگردهاست.
مقاومت کششی
بیش‌ترین نیروی کششی که جسم قبل از شکستن تحمل می‌کند، واحد آن پوند بر اینچ مربع است. این مقاومت را میتوان با عملیاتی مثل آلیاژکاری سرد کاری یا عملیات حرارتی افزایش داد.
استحکام کششی، تاو کششی هم عبارات مشابه هم هستند. در آزمون‌های کشش و ازدیاد طول نسبی، میزان انعطافپذیری و یا شکننده بودن میلگرد مشخص می‌شود.
انواع کاربرد
میلگردها به شکل‌های مختلفی در بتن مسلح استفاده می‌شوند. این شکلها در نقشه‌های طراحان به‌طور دقیق رسم شده و اجرا می‌شوند.
میلگرد راست برای افزایش مقاومت کششی بتن استفاده می‌شود.
میلگرد خاموت
برای جلوگیری از بیرون زدگی میلگردها در اثر عمل نیروهای برشی کاربرد دارد.
میلگرد سنجاقک
برای تقویت برشی خاموت‌ها و اتصال کامل بین میلگرد و خاموت
میلگرد خرک
برای قرار دادن دو شبکه افقی متوالی با فاصله‌هایی معین در داخل بتن استفاده می‌شود.
میلگرد رکابی
در امتداد نگه داشتن میلگردهای طولی یا عمودی در بتن‌ریزی دیوارها استفاده می‌شود.
دیوارهای ملاتی و سازه‌های سنگی هم مانند بتن استحکام کششی ضعیفی دارند. در بعضی از قطعه‌های سنگی حفره‌هایی طراحی شده‌اند که میلگردها را در آن‌ها قرار داده و استحکام کششی را تقویت می‌کنند.
ضریب انبساط دمایی در بتن و فولاد یک وجه اشتراک برای آن‌ها به‌حساب می‌آید و چون این ضریب به هم نزدیک می‌باشد، مانع از بروز شکل در ساختار بتن شده و در شرایط دمایی مختلف زود هنگام بتن جلوگیری می‌کند.
انواع میلگردها
میلگردها تنوع زیادی دارند و در پروژه های مختلف عمرانی کاربرد دارند.
در هر پروژه ساختمانی شما می‌توانید از 6 نوع مختلف میلگرد استفاده کنید. در را‌ه‌اندازی پروژه‌های بتنی می‌توانید از فولاد تقویت‌کننده استفاده کنید. برای بتن مسلح از میلگرد آجدار باید استفاده کنیم. آگاهی از ویژگیهای میلگرد هنگام خرید میلگرد آجدار ضروری است.
1. میلگرد اروپا: در این میلگردها از منگنز و ترکیبات منگنز استفاده شده است. این میلگردها نسبت به بقیه میلگردها قیمت مناسب‌تری دارند. کار با آن ها راحت است و کمترین مقاومت را در برابر انحراف و خم شدن دارد.
2. میلگرد کربن‌دار: در پروژه‌هایی که نیاز به اسکلت بتنی دارند از این نوع میلگرد استفاده می‌شود.
یکی از مشکلات این نوع میلگردها خوردگی است. اگر در معرض رطوبت قرار بگیرد، میلگرد خوردگی پیدا می‌کند و نهایتا از بین می‌رود. به مرور زمان ساییدگی بیشتر شده و در نتیجه سیمان اطراف آن نیز آسیب خواهد دید. این میلگرد اگرچه مقاومت کششی خوبی دارد، در برخی از شرایط می‌تواند بهترین گزینه باشد.
حفاظت خوردگی فولاد در بتن با به‌کاربردن عوامل مختلفی امکان‌پذیر است.
3. میلگرد گالوانیزه: این نوع میلگرد در برابر خوردگی 40 درصد بیشتر از فولاد ضد‌زنگ مقاومت دارد. بسیار با دوام‌تر و سخت‌تر است. این میلگرد نسبت به میلگردهای دیگر 40 درصد گران‌تر می‌باشد.
4. میلگرد با پوشش اپوکی: این نوع میلگرد مانند میلگرد کربن‌دار بوده ولی پوشش اپوکی اضافی دارد. این نوع میلگرد مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی دارد. حدود 1700 برابر مقاوم‌تر از انواع دیگر می‌باشد.
متاسفانه پوشش اپوکی ظریف است. وقتی پوشش آسیب ببیند در مقابل رطوبت شدید احساس شده و خوردگی ایجاد می‌شود.
5. میلگردهای فولادی ضد‌زنگ: این نوع میلگرد از بهترین انواع میلگرد برای اکثر پروژه‌ها است. اما قیمت بالاتری دارد. این نوع میلگرد حدود 1500 برابر مقاومت بیشتری نسبت به خوردگی دارد.
به‌علت قیمت بالای این نوع میلگرد هزینه اضافی را در بر خواهد داشت. این نوع میلگرد توانایی خمش در برابر تحمل بار دارد.
6. میلگرد فایبرگلاس تقویت شده با پلیمر: این میلگرد به میلگرد شیشه‌ای تقویت‌شده با پلیمر معروف است. ترکیب آن از موادی شبیه کربن و فایبرگلاس است.
خوردگی در آن ایجاد نمی‌شود. پوشش این نوع میلگرد نسبت به پوشش اپوکی بیشتر است.
این نوع میلگرد در بین تمام انواع میلگردها با دوام‌ترین گزینه می‌باشد.
برای پروژه‌های عمرانی قیمت میلگرد و سایر مصالح ساختمانی، در کنار کیفیت مصالح دارای اهمیت است، کیفیت مصالح برای اجرای پروژه‌های ساختمانی سبب افزایش عمر سازه می‌شود.
